امروز

پنجشنبه ۶ اردیبهشت ۱۴۰۳

بسمه تعالی

"درآمدی انتقادی بر شعر معاصر عربی" کتابی است که پروفسور "محمدمصطفی بدوی" آن را تالیف نموده و اخیراً با ترجمه "دکتر رحیم کوشش"، عضو گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه منتشر گردیده است.

این کتاب بیشتر تلاش دارد به معرفی شاعرانی بپردازد که یا در ادبیات عرب، نام‌آشنا هستند، یا سروده‌های آنها از نظر تازگی، تفاوت‌هایی با دیگر شاعران دارد.

این اثر مجموعه‌ای از سخنرانی‌ها و گفتارهایی است که مولف در زمان‌های مختلف در دانشگاه آکسفورد ارائه کرده است. نویسنده این کتاب تلاش کرده است سخنرانی‌هایی را انتخاب کند که یا مربوط به شاعران برجسته‌ای هستند، یا سروده‌های آنها تازگی و تفاوت‌هایی با دیگر شاعران دارد.

این کتاب نه یک تاریخ کامل، بلکه مقدمه‌ای انتقادی برای مطالعۀ این موضوع است. در این کتاب نویسنده به آثار همه شاعران عربی‌گوی مدرن نپرداخته است. وی انجام چنین کاری را نیازمند تألیف کتاب بزرگی می‌داند که ممکن است حجم آن چندین برابر حجم این کتاب باشد. با در نظر گرفتن محدودیت‌های موجود، در این بررسی، به‌جای فراهم آوردن فهرست کامل از نام‌ها، شیوه‌ای انتخاب شده که تا اندازه‌ای دارای رویکردی نسبی است.

این کتاب در هفت فصل شامل نوسنت‌گرایی، شاعران پیشارمانتیک، شاعران رمانتیک، شاعران مهاجر، روی‌گردانی از رمانتیسیسم و... تنظیم شده است و به معرفی شاعرانی چون حافظ ابراهیم، زهاوی، جواهری، شکری، مازینی، عقاد، ابوشادی، ناجی، ابوشبکه، شابی، ابورشا و... پرداخته است. فصلی از این کتاب نیز به شاعران بلاد مهجر و شاعران مهاجر اختصاص دارد. شاعران عرب در ایالات متحده، آمریکای لاتین و... از جمله موضوعاتی است که در این فصل مورد بررسی قرار گرفته است.

در بخش‌هایی از این کتاب می‌خوانیم: مورخان ادبی در این مورد هم‌عقیده‌اند که دوره عثمانی در ادبیات عربی ــ دوره‌ای که با پیروزی دولت عثمانی بر سوریه آغاز می‌شود و با لشکرکشی ناپلئون به مصر به پایان می‌رسد ــ دوره افول فرهنگ عرب است. البته این دوره حتی در بخش اخیر خود نیز، آن گونه که بعضی از کتاب‌‌های معروف تلاش می‌کنند به ما بقبولانند و محققانی از قبیل گیب و بوئن هیچ تردیدی در آن ندارند، دوره‌ای آکنده از تاریکی مطلق بود... .